W dniu 27 maja obchodzimy Dzień Samorządu Terytorialnego. Święto to upamiętnia pierwsze wybory samorządowe z 27 maja 1990 roku. Obchodzimy dzisiaj zatem okrągłą, jubileuszową rocznicę tamtych wydarzeń.

Idea samorządności w rozumieniu terytorialnym wynika wprost z obowiązującej obecnie Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. I tak art. 15 ustawy zasadniczej wprowadza zasadę decentralizacji władzy publicznej, z kolei art. 16 tworzy pojęcie wspólnoty samorządowej. W art. 16 ust. 2 ustawodawca stwierdza, że samorząd terytorialny uczestniczy   w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W Polsce samorząd terytorialny jest podzielony na trzy stopnie. Podstawową jednostką jest gmina, której została nadana funkcja bycia podstawą samorządu terytorialnego. Pozostałe  zadania publiczne  wykonują w ramach swoich kompetencji samorząd powiatowy i samorząd województwa.

Zapytać można: jakie znaczenie ma dla każdego z nas kwestia samorządności? Odpowiedź brzmi: bardzo duże. Koncepcja ta jest widoczna w każdym elemencie życia codziennego, a wynika ze słusznego rozumienia, że organy władzy lokalnej, które są najbliżej obywatela, będą w stanie najlepiej zrozumieć jego potrzeby. Dlatego społeczność lokalna wybiera swoich przedstawicieli do Rady Gminy, Rady Powiatu i Sejmiku Województwa. Przedstawiciele wybrani przez społeczeństwo mogą szybko reagować na bieżące wydarzenia na danym terytorium, co znajduje przełożenie w wydawanych przez te organy akty prawa miejscowego. Akty prawa miejscowego stanowią prawo powszechnie obowiązujące – jednak na ograniczonym terenie.

Przykładami uchwał stanowionych przez organy samorządu terytorialnego są:

– uchwały określające wysokość stawki za wywóz śmieci – określane przez Radę Gminy

– uchwały określające wydatki na drogi będące w zarządzie powiatu – określane przez Radę Powiatu

– uchwały przyznające stypendia sportowe dla reprezentantów województwa – wydawane przez Sejmik Województwa